กรมธนารักษ์
สำนักงานธนารักษ์พื้นที่ชลบุรี
THE TREASURY
DEPARTMENT
- A
เกี่ยวกับจังหวัด
ประวัติเมืองชลจังหวัดชลบุรี เป็นดินแดนที่ปรากฎขึ้นมาในหน้าประวัติศาสตร์ตั้งแต่สมัยทวารวดี ขอม และสุโขทัย แต่เดิมเป็นเพียงเมือง เป็นเพียงเมืองเกษตรกรรม และชุมชนประมงเล็ก ๆ หลายเมืองกระจัดกระจายกันอยู่ห่าง ๆ โดยในทำเนียบศักดินาหัวเมืองสมัยอยุธยากำหนดให้ชลบุรีเป็นเมืองชั้นจัตวา ส่วนแผนที่ไตรภูมิก็มีชื่อตำบลสำคัญของชลบุรีปรากฎอยู่ เรียงจากเหนือลงใต้ คือ เมืองบางทราย เมืองบางปลาสร้อย เมืองบางพระเรือ(ปัจจุบันคือบางพระ) และเมืองบางละมุง แม้ว่าจะเป็นเพียงเมืองเล็ก ๆแต่ก็อุดมไปด้วยทรัพยาการทั้งบนบกและในทะเล มีการทำไร่ทำนาทำสวนและออกทะเลมาแต่เดิม นอกจากนี้ยังมีการติดต่อกับชาวจีนที่ล่องเรือสำเภาเข้ามาค้าขายกับกรุงสยามด้วยดินแดนที่เรียกว่า "จังหวัดชลบุรี" มีผู้คนอาศัยอยู่มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์แล้ว คือสามารถย้อนไปได้จนถึงยุคหินขัด เช่น บริเวณที่ลุ่มริมฝั่งแม่น้ำพานทองเคยมีมนุษย์ยุคหินใหม่อาศัยอยู่ โดยชนกลุ่มนี้นิยมใช้ขวานหินขัดเพื่อการเก็บหาล่าไล่ รวมถึงใช้ลูกปัดและกำไล ภาชนะเครื่องปั้นดินเผา ซึ่งมีลายที่เกิดจากการใช้เชือกทาบลงไปขณะดินยังไม่แห้งนอกจากนี้ยังพบเศษอาหารทะเลพวกหอย ปู และปลาอีกด้วย เมื่อปีพ.ศ.2522 ได้มีการขุดสำรวจที่ตำบลพนมดี อำเภอพนัสนิคม พบร่องรอยของชุมชนโบราณก่อนประวัติศาสตร์โคกพนมดี ทำให้สันนิษฐานได้ว่า ภายในเนื้อที่ 4,363 ตารางกิโลเมตร ของชลบุรีอดีตเคยเป็นที่ตั้งเมืองโบราณที่มีความรุ่งเรืองถึง 3 เมือง ได้แก่ เมืองพระรถ เมืองศรีพโล และเมืองพญาแร่โดยอาณาเขตของ 3 เมืองนี้รวมกันเป็นจังหวัดชลบุรีในปัจจุบันสรุปความเป็นมาของจังหวัดชลบุรี1.ยุคก่อนกรุงศรีอยุธยาพื้นที่ซึ่งปัจจุบันเป็นจังหวัดชลบุรีมีเมืองศรีพโลและเมืองพระรถตั้งอยู่แล้วโดยทุกวันนี้ยังมีหลักฐานความเป็นเมืองบางอย่างปรากฎชัดอยู่2.ยุกกรุงศรีอยุธยา เมืองศรีพโลและเมืองพระรถอาจเสื่อมไปแล้ว และมีชุมชนที่รวมกันอยู่หลายจุด ในลักษณะเป็นบ้านเมือง อาทิ บางทรายบางปลาสร้อย บางพระเรือ บางละมุง ฯลฯ3.ยุคกรุงรัตนโกสินทร์ แบ่งเป็น 3 ช่วงย่อย ๆ ได้แก่Ø ช่วงแรก (ก่อน พ.ศ.2440 หรือ ร.ศ.115) ช่วงนี้จังหวัดชลบุรียังไม่เกิดขึ้น แต่ได้มีเมืองต่าง ๆ ในพื้นที่เกิดขึ้นแล้วคือ เมืองบางปลาสร้อยเมืองพนัสนิคม และเมืองบางละมุงØ ช่วงสอง (หลัง พ.ศ.2440-2475) ขณะนั้นคำว่า "จังหวัด" มีใช้แห่งเดียวในราชอาณาจักร คือ จังหวัดกรุงเทพมหานคร เข้าใจว่าคำว่า"เมืองชลบุรี" มีชื่อเรียกในช่วงนี้โดยมีอำเภอเมืองบางปลาสร้อย (ที่ตั้งตัวเมือง) อำเภอพานทอง อำเภอบางละมุง และอำเภอพนัสนิคม อยู่ในเขตการปกครองระยะต้นต่อมาในระยะหลังปี พ.ศ. 2460 จึงมีอำเภอศรีราชาและอำเภออื่น ๆ เกิดขึ้นรวมกันอยู่ในเขตเมืองชลบุรีØ ช่วงสาม (ตั้งแต่ พ.ศ.2475 จนถึงปัจจุบัน) มีการเปลี่ยนแปลงรูปการปกครองประเทศครั้งใหญ่ จากระบบสมบูรณาญาสิทธิราชเป็นระบอบประชาธิปไตย โดยพระราชบัญญัติระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2476 ได้ยกเลิกเขตการปกครองแบบ "เมือง" ทั่วราชอาณาจักรแล้วตั้งขึ้นเป็น "จังหวัด" แทน โดยมีข้าหลวงประจำจังหวัดชลบุรีเป็นผู้ปกครองบังคับบัญชา เมืองชลบุรีจึงกลายเป็นจังหวัดชลบุรีและเปลี่ยนข้าหลวงประจำจังหวัดเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดจังหวัดชลบุรี เรียกกันสั้น ๆ ว่า "เมืองชล" เป็นจังหวัดท่องเที่ยวชายทะเลตะวันออกที่มีชื่อเสียงมาช้านาน เป็นแหล่งเกษตรกรรมปลูกพืชเศรษฐกิจได้แก่ อ้อย มันสำปะหลัง และยางพารา รวมทั้งเป็นที่ตั้งท่าเรือน้ำลึกแหลม-ฉบัง และแหล่งอุตสาหกรรมโรงงานที่สำคัญตามประวัติปรากฏหลักฐานว่า เมืองชลบุรีมีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเดิมเป็นเมืองเล็ก ๆ หลายเมือง ได้แก่ เมืองบางทราย เมืองบางปลาสร้อยและเมืองบางพระ ต่อมาในสมัยรัชการที่ 5 ได้รวบรวมเมืองดังกล่าวเข้าด้วยกันเป็นจังหวัดชลบุรีวิสัยทัศน์จังหวัด"ชลบุรีน่าอยู่ คู่เศรษฐกิจชั้นนำ"ค่านิยมจังหวัด"ซื่อสัตย์ สุจริต มุ่งสัมฤทธิ์งาน สืบสานประเพณี มีคุณธรรม จริยธรรมน้อมนำเศรษฐกิจพอเพียง"
คำขวัญประจำจังหวัด"ทะเลงาม ข้าวหลามอร่อย อ้อยหวาน จักสานดี ประเพณีวิ่งควาย"
ตราจังหวัดชลบุรีเป็นรูปภูเขาอยู่ริมทะเล แสดงถึงสัญลักษณ์สำคัญ2 ประการของจังหวัด คือ "ทะเล" หมายถึงความเป็นเมืองชายทะเลที่อุดมสมบูรณ์ และ "รูปภูเขาอยู่ริมทะล" หมายถึง เขาสามมุข อันเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าแม่สามมุขอันศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่เคารพของชาวชลบุรีตลอดจนประชาชนทั่วไปซึ่งต่างมีความเชื่อตรงกันว่าศาลเจ้าแม่สามมุขสามารถดลบันดาลให้ความคุ้มครองผู้ที่มาเคารพกราบไหว้ให้พ้นจากภยันตรายต่างๆได้ โดยเฉพาะการออกไปประกอบอาชีพจับปลาในท้องทะเล เขาสามมุขจึงกลายเป็นปูชนียสถานและสัญลักษณ์สำคัญยิ่งแห่งหนึ่งของชาวชลบุรีมาโดยตลอด
ดอกไม้ประจำจังหวัดคือ ประดู่ป่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Pterocarpus macrocarpus Kurzพรรณไม้ชนิดนี้จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (Papilionoideae) เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่สูง 15-25 เมตร เปลือกต้นสีน้ำตาลดำแตกเป็นสะเก็ด แผ่นใบประกอบแบบขนนกเรียงสลับ มีดอกระหว่างเดือนมีนาคม-เมษายน โดยลักษณะดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบ กลีบดอกสีเหลืองอ่อน และมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ สำหรับการนำไปใช้ประโยชน์ เช่น เนื้อไม้ใช้ปลูกสร้างอาคารบ้านเรือน แก่นให้สีแดงคล้ำใช้ย้อมผ้า เปลือกให้น้ำฝาดชนิดหนึ่งใช้ย้อมผ้าได้ดี ใบผสมกับน้ำใช้สระผม และประโยชน์ในทางสมุนไพร คือ แก่นมีรสขมฝาดร้อน ใช้บำรุงโลหิต แก้กระษัย แก้คุดทะราด แก้ผื่นคัน และขับปัสสาวะพิการ
ที่ตั้งและอาณาเขตจังหวัดชลบุรี มีพื้นที่ทั้งสิ้น 2,726,875 ไร่ (4,363 ตารางกิโลเมตร)คิดเป็นร้อยละ 0.85 ของพื้นที่ประเทศไทย (พื้นที่ของประเทศไทยประมาณ320,696,875 ไร่ หรือ 513,115 ตารางกิโลเมตรทิศเหนือ ติดต่อกับ จังหวัดฉะเชิงเทราและจังหวัดสมุทรปราการทิศใต้ ติดต่อกับ จังหวัดระยองทิศตะวันออก ติดต่อกับ จังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดจันทบุรีและจังหวัดระยองทิศตะวันตก ติดต่อกับ ชายฝั่งทะเลตะวันออกของอ่าวไทยเขตการปกครองเมืองชลบุรีอยู่ห่างจากกรุงเทพฯประมาณ 80 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งสิ้นประมาณ 4,363 ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 11อำเภอ คือ อำเภอเมืองชลบุรี หนองใหญ่ พนัสนิคม บ้านบึง พานทองบ่อทอง ศรีราชา บางละมุง สัตหีบ เกาะสีชัง และอำเภอเกาะจันทร์การเดินทาง
รถยนต์ส่วนตัวจากกรุงเทพฯ สามารถเดินทางไปจังหวัดชลบุรีได้หลายเส้นทางคือØ ใช้เส้นทางบางนา-ตราด ทางหลวงหมายเลข 34 เข้าสู่จังหวัดชลบุรีØ ใช้เส้นทางสายกรุงเทพฯ-มีนบุรี ทางหลวงหมายเลข 304 ผ่านจังหวัดฉะเชิงเทรา-บางปะกง เข้าสู่จังหวัดชลบุรีØ ใช้เส้นทางสายเก่า ถนนสุขุมวิท ทางหลวงหมายเลข 3 ผ่านจังหวัดสมุทรปราการ ไปจนถึงแยกอำเภอบางปะกงและให้แยกเข้าสู่เส้นทางหมายเลข 34 ไปจนถึงจังหวัดชลบุรี14 พฤศจิกายน 2561 | จำนวนเข้าชม 4319 ครั้ง
